Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Temmuz ayında markette 18, üreticide 11 üründe fiyat artışı, markette 18, üreticide 11 üründe fiyat düşüşü olduğunu, markette 4, üreticide 10 üründe fiyatın değişmediğini bildirdi.
Bayraktar, fiyatı en fazla artan ürünün Temmuz ayında markette Antep fıstığı, üreticide domates, fiyatı en fazla düşen ürünün ise markette patlıcan, üreticide fındık olduğunu belirtti.
Şemsi Bayraktar, yaptığı açıklamada, Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak üreticiden tüketiciye halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirmeye devam ettiklerini vurguladı.
-Market fiyatlarındaki değişim-
Temmuz ayında markette şeftali, kuru fasulye, kuru üzüm ve zeytinyağı fiyatında bir değişim görülmezken,fiyat düşüşünün yüzde 36,80 ile en fazlapatlıcandaolduğunu bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 26,42 ile havuç, yüzde 20,49 ile kabak, yüzde 18,91 ile karpuz, yüzde 9,55 ile yeşil soğan, yüzde 8,03 ile kuru soğan, yüzde 7,84 ile sivri biber, yüzde 6,43 ile marul, yüzde 6,41 ile salatalık, yüzde 6,07 ile patates, yüzde 5,35 ile süt izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 14,07 ile Antep fıstığında yaşandı. Antep fıstığındaki fiyat artışını yüzde 12,90 ile yumurta, yüzde 5,08 ile mısırözü yağı, yüzde 4 ile limon, yüzde 3,31 ile kiraz, yüzde 3,30 ile ayçiçeği yağı, yüzde 3,23 ile domates, 3,14 ile elma, yüzde 3,03 ile pirinç takip etti.”
-Üretici fiyatlarındaki değişim-
Temmuz ayında üretici fiyatlarında marul, maydanoz, elma, karpuz, kuru fasulye, nohut, pirinç, kuru üzüm, kuru incir ve zeytinyağı fiyatlarında değişim olmazken, yüzde 27,78 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürünün fındık olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Fındıktaki fiyat düşüşünü yüzde 25 ile havuç, yüzde 17,95 ile patlıcan, yüzde 17,17 ile limon, yüzde 16 ile kuru soğan, yüzde 13,64 ile taze fasulye, yüzde 12,50 ile kiraz, yüzde 10,98 ile patates izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 107,81 ile domateste görüldü. Domatesteki fiyat artışını yüzde 46,25 ile yeşil mercimek, yüzde 16,67 ile şeftali, yüzde 14,63 ile yumurta, yüzde 13,98 ile kabak, yüzde 11,11 ile kuru kayısı takip etti.”
-Üretici-market fiyat farkı-
Temmuz ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının yüzde 324,56 ile en fazla salatalıkta yaşandığına dikkati çeken Bayraktar, fiyat farkının kuru incirde yüzde 310,89, kuru kayısıda yüzde 309, elmada yüzde 305,48, karpuzda yüzde 288,54, sütte yüzde 251,93 olduğunu bildirdi.
Salatalığın 4,2 kat, kuru incir, kuru kayısı ve elmanın 4,1 kat, karpuzun 3,9 kat, sütün 3,5 kat fazlaya tüketiciye satıldığını vurgulayan Bayraktar, “üreticide 57 kuruş olan salatalık 2 lira 42 kuruşa, 15 liradan satılan kuru incir 61 lira 63 kuruşa, 10 lira olan kuru kayısı 40 lira 90 kuruşa, 1 lira 52 kuruştan satılan elma 6 lira 16 kuruşa, 32 kuruş olan karpuz 1 lira 24 kuruşa, 1 lira 81 kuruş olan süt 6 lira 37 kuruşa satılıyor” dedi.
-Fiyat değişimlerinin nedenleri-
Üretici fiyatlarından en fazla fiyat artışının görüldüğü domateste kıyı bölgesindeki seralarda hasadın bitmesinin etkili olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Kabak, salatalık gibi ürünlerde hasadın yoğunlaşmasıyla fiyatlar düşük seyretmesine karşın geçen aya göre kıyaslama yapıldığında artış görüldü.
Yeşil mercimekte yeni ürünün piyasaya sürülmesi fiyatı artırdı. Kırmızı mercimekte ise ürünün piyasaya yavaş yavaş sürülmesi fiyat artışına yol açtı.
Antep fıstığında düşük rekolte fiyatı artırdı. Fındıkta yapılan spekülasyonlar üretici fiyatını düşürürken, markette fiyatı yükseltti.
Havuçta talepteki düşüş fiyatları aşağı çekerken, patlıcan, kuru soğan, taze fasulye, patates, yeşil soğan, sivri biberde hasat edilen ürün miktarındaki artışa bağlı olarak fiyatlar geriledi.
Limonda ise depolanan ürünlerde yaşanan kalite kaybı ve yeni ürünün hasadının yaklaşmış olması fiyatları aşağı çekti.”
Seçilmiş ürünlerde üreticifiyatlarındaki aylık fiyatlar ve değişim oranları:
|
Üretici |
28 Haziran 2019 |
29 Temmuz 2019 |
29 Temmuz 2019/ 28 Haziran 2019 |
|
Ürünler |
Ay Sonu Üretici Fiyatı (TL/Kg) |
Ay Sonu Üretici Fiyatı (TL/Kg) |
Değişim (Yüzde) |
|
Domates |
0,64 |
1,33 |
107,81 |
|
Yeşil mercimek |
2,40 |
3,51 |
46,25 |
|
Şeftali |
3,00 |
3,50 |
16,67 |
|
Yumurta |
0,21 |
0,24 |
14,63 |
|
Kabak |
0,78 |
0,88 |
13,98 |
|
Kuru kayısı |
9,00 |
10,00 |
11,11 |
|
Kırmızı mercimek |
2,95 |
3,22 |
9,15 |
|
Salatalık |
0,53 |
0,57 |
8,57 |
|
Antep fıstığı |
35,00 |
37,00 |
5,71 |
|
Süt (litre) |
1,79 |
1,81 |
1,12 |
|
Kuzu eti |
40,60 |
40,82 |
0,54 |
|
Marul (adet) |
1,30 |
1,30 |
0,00 |
|
Maydanoz (adet) |
0,60 |
0,60 |
0,00 |
|
Elma |
1,52 |
1,52 |
0,00 |
|
Karpuz |
0,32 |
0,32 |
0,00 |
|
Kuru fasulye |
4,67 |
4,67 |
0,00 |
|
Nohut |
3,16 |
3,16 |
0,00 |
|
Pirinç |
4,00 |
4,00 |
0,00 |
|
Kuru üzüm |
12,00 |
12,00 |
0,00 |
|
Kuru incir |
15,00 |
15,00 |
0,00 |
|
Zeytinyağı |
14,50 |
14,50 |
0,00 |
|
Dana eti |
30,90 |
30,69 |
-0,68 |
|
Sivri biber |
1,69 |
1,63 |
-3,85 |
|
Yeşil soğan (kg) |
2,58 |
2,38 |
-7,77 |
|
Patates |
1,37 |
1,22 |
-10,98 |
|
Kiraz |
4,00 |
3,50 |
-12,50 |
|
Tazefasulye |
2,20 |
1,90 |
-13,64 |
|
Kuru soğan |
1,67 |
1,40 |
-16,00 |
|
Limon |
4,95 |
4,10 |
-17,17 |
|
Patlıcan |
0,98 |
0,80 |
-17,95 |
|
Havuç |
2,00 |
1,50 |
-25,00 |
|
Fındık (iç) |
36,00 |
26,00 |
-27,78 |
Seçilmiş ürünlerde market fiyatlarındaki aylık fiyatlar ve değişim oranları:
|
Market |
28 Haziran 2019 |
29 Temmuz 2019 |
29 Temmuz 2019/ 28 Haziran 2019 |
|
Ürünler |
Ay Sonu Market Fiyatı (TL/Kg) |
Ay Sonu Market Fiyatı (TL/Kg) |
Değişim (Yüzde) |
|
Antep fıstığı |
89,96 |
102,62 |
14,07 |
|
Yumurta |
0,41 |
0,47 |
12,90 |
|
Mısırözü yağı |
10,62 |
11,16 |
5,08 |
|
Limon |
10,02 |
10,42 |
4,00 |
|
Kiraz |
10,27 |
10,61 |
3,31 |
|
Ayçiçeği yağı |
10,43 |
10,78 |
3,30 |
|
Domates |
3,10 |
3,20 |
3,23 |
|
Elma |
5,98 |
6,16 |
3,14 |
|
Pirinç |
7,06 |
7,27 |
3,03 |
|
Yeşil mercimek |
8,42 |
8,65 |
2,73 |
|
Yoğurt |
7,10 |
7,27 |
2,43 |
|
Kuru kayısı |
40,05 |
40,90 |
2,12 |
|
Toz şeker |
5,18 |
5,27 |
1,77 |
|
Tereyağı |
49,97 |
50,52 |
1,09 |
|
Fındık (iç) |
85,81 |
86,60 |
0,92 |
|
Kaşar peyniri |
38,37 |
38,55 |
0,49 |
|
Kuzu eti |
67,12 |
67,44 |
0,48 |
|
Dana eti |
49,94 |
50,12 |
0,36 |
|
Şeftali |
5,61 |
5,61 |
0,00 |
|
Kuru fasulye |
12,49 |
12,49 |
0,00 |
|
Kuru üzüm |
20,30 |
20,30 |
0,00 |
|
Zeytinyağı |
35,51 |
35,51 |
0,00 |
|
Nohut |
10,65 |
10,58 |
-0,68 |
|
Kuru incir |
62,08 |
61,63 |
-0,71 |
|
Tavuk eti |
15,30 |
14,97 |
-2,18 |
|
Kırmızı mercimek |
7,29 |
7,06 |
-3,14 |
|
Tazefasulye |
6,36 |
6,12 |
-3,73 |
|
Maydanoz (adet) |
1,40 |
1,35 |
-4,08 |
|
Beyaz peynir |
30,55 |
29,23 |
-4,33 |
|
Süt (litre) |
6,73 |
6,37 |
-5,35 |
|
Patates |
2,74 |
2,57 |
-6,07 |
|
Salatalık |
2,59 |
2,42 |
-6,41 |
|
Marul (adet) |
2,87 |
2,68 |
-6,43 |
|
Sivri Biber |
4,54 |
4,19 |
-7,84 |
|
Kuru soğan |
2,87 |
2,64 |
-8,03 |
|
Yeşil soğan (kg) |
5,24 |
4,74 |
-9,55 |
|
Karpuz |
1,53 |
1,24 |
-18,91 |
|
Kabak |
2,81 |
2,24 |
-20,49 |
|
Havuç |
4,81 |
3,54 |
-26,42 |
|
Patlıcan |
4,15 |
2,62 |
-36,80 |
Seçilmiş ürünlerde 29 Temmuz 2019 tarihi itibarıyla ortalama üretici, hal, pazar ve market fiyatları ve fiyat farkları:
|
Ürünler |
Üretici |
Hal |
Pazar |
Market |
Hal/Üretici |
Pazar/Üretici |
Market/Üretici |
|
Fiyatı (TL/Kg) |
Fiyatı (TL/Kg) |
Fiyatı (TL/Kg) |
Fiyatı (TL/Kg) |
Fiyat Farkı (Yüzde) |
Fiyat Farkı (Yüzde) |
Fiyat Farkı (Yüzde) |
|
|
Salatalık |
0,57 |
1,08 |
1,68 |
2,42 |
88,60 |
195,32 |
324,56 |
|
Kuru incir |
15,00 |
- |
50,00 |
61,63 |
- |
233,33 |
310,89 |
|
Kuru kayısı |
10,00 |
- |
26,33 |
40,90 |
- |
163,33 |
309,00 |
|
Elma |
1,52 |
3,30 |
3,75 |
6,16 |
117,11 |
146,71 |
305,48 |
|
Karpuz |
0,32 |
0,63 |
1,03 |
1,24 |
95,31 |
221,88 |
288,54 |
|
Süt (litre) |
1,81 |
- |
- |
6,37 |
- |
- |
251,93 |
|
Nohut |
3,16 |
5,50 |
10,50 |
10,58 |
74,05 |
232,28 |
234,70 |
|
Fındık (iç) |
26,00 |
- |
50,00 |
86,60 |
- |
92,31 |
233,08 |
|
Patlıcan |
0,80 |
1,37 |
1,92 |
2,62 |
71,25 |
139,58 |
227,92 |
|
Tazefasulye |
1,90 |
3,84 |
5,20 |
6,12 |
102,11 |
173,68 |
222,32 |
|
Kiraz |
3,5 |
6,75 |
8,10 |
10,61 |
92,86 |
131,43 |
203,07 |
|
Antep fıstığı |
37,00 |
- |
70,00 |
102,62 |
- |
89,19 |
177,34 |
|
Kuru fasulye |
4,67 |
8,50 |
9,81 |
12,49 |
82,01 |
110,12 |
167,45 |
|
Sivri biber |
1,63 |
2,56 |
4,00 |
4,19 |
57,69 |
146,15 |
157,61 |
|
Limon |
4,10 |
6,10 |
7,42 |
10,42 |
48,78 |
80,89 |
154,17 |
|
Kabak |
0,88 |
1,29 |
1,79 |
2,24 |
46,04 |
102,83 |
153,14 |
|
Yeşil mercimek |
3,51 |
4,50 |
8,88 |
8,65 |
28,21 |
152,85 |
146,34 |
|
Zeytinyağı |
14,50 |
- |
35,51 |
- |
- |
144,90 |
|
|
Domates |
1,33 |
1,92 |
2,29 |
3,20 |
44,36 |
72,31 |
140,90 |
|
Havuç |
1,50 |
2,26 |
2,95 |
3,54 |
50,67 |
96,67 |
135,87 |
|
Maydanoz (adet) |
0,60 |
0,83 |
1,15 |
1,35 |
37,50 |
91,67 |
124,22 |
|
Kırmızı mercimek |
3,22 |
4,30 |
6,33 |
7,06 |
33,54 |
96,69 |
119,19 |
|
Patates |
1,22 |
1,69 |
2,30 |
2,57 |
38,70 |
89,04 |
111,15 |
|
Marul (adet) |
1,30 |
1,58 |
2,40 |
2,68 |
21,15 |
84,62 |
106,22 |
|
Yeşil soğan (kg) |
2,38 |
3,40 |
4,38 |
4,74 |
43,16 |
84,21 |
99,37 |
|
Yumurta |
0,24 |
- |
0,75 |
0,47 |
- |
219,15 |
98,58 |
|
Kuru soğan |
1,40 |
1,83 |
2,33 |
2,64 |
30,71 |
66,67 |
88,50 |
|
Pirinç |
4,00 |
6,50 |
6,50 |
7,27 |
62,50 |
62,50 |
81,78 |
|
Kuru üzüm |
12,00 |
- |
18,00 |
20,30 |
- |
50,00 |
69,15 |
|
Kuzu eti |
40,82 |
- |
- |
67,44 |
- |
- |
65,21 |
|
Dana eti |
30,69 |
- |
- |
50,12 |
- |
- |
63,31 |
|
Şeftali |
3,50 |
4,20 |
5,13 |
5,61 |
20,00 |
46,43 |
60,40 |
|
Beyaz peynir (kg) |
29,23 |
||||||
|
Kaşar peyniri (kg) |
38,55 |
||||||
|
Yoğurt (kg) |
7,27 |
||||||
|
Tereyağı (kg) |
50,52 |
||||||
|
Mısırözü yağı |
- |
- |
- |
11,16 |
- |
- |
- |
|
Ayçiçeği yağı |
- |
- |
- |
10,78 |
- |
- |
- |
|
Tavuk eti |
- |
- |
- |
14,97 |
- |
- |
- |
|
Toz şeker |
- |
- |
- |
5,27 |
- |
- |
- |
Not: Hal, pazar ve market verileri İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Mersinillerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç (Osmancık), kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır. Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır.
