Çin’de ortaya çıkan ve kolaylıkla yayılan COVİD-19’u birçok ülke ile ortaklaşa paylaşmak ve pandemi sürecine girmek kaçınılmaz bir sondu diyen Uzman Klinik Psikolog Elif Gökçe TEZEL; ‘’Pandemi sürecini psikolojik olarak sağlıklı yaşamak; olayı görmezden gelmek, riskleri azımsamak ve çocuğa kaçamak cevaplar vermek değildir. Süreci sağlıklı yaşamak gerçekliği görmek, size yaşattığı duyguları kabul etmek ve bununla baş etme yöntemleri bulmaktır. Unutmayın kendiniz ile ne kadar iyi bağ kurarsanız, çocuğunuzun duygularını o kadar iyi anlarsınız. Bu nedenle ilk önce bu sürecin sizin üzerinizdeki etkilerini çözümleyin ve daha sonra çocuklarınızın sizlerle iletişim kurmasından kaçınmayın. Çocukların anlayamadığı ve zihninde somutlaştıramadığı soruları büyük bir sabır ve şefkatle yanıtlandırmaya çalışın. Ebeveynler için şefkat ve sabır bu sürecin iki anahtar kelimesi olacaktır’’ ifadelerini kullandı. Tezel, ebeveynlerin çocuklara özellikle okul öncesi çocuklara bu süreci nasıl anlatmaları gerektiğini ise şöyle sıraladı: ‘’3-5 yaş aralığında çocuklar haberlerden etkilenebilir, bu zarar görme endişelerini farkında olmadan tetikleyebilir. Bu nedenle kendisini güvende hissetmek için sizlere bağımlılık duyabilirler. Bu anormal bir ihtiyaç değildir. Onlara güvende hissettirmek, duygularını açmasına izin vermek önemlidir. Bunu yaparken onların göz seviyesine inmek, sakin ve yumuşak bir ses tonuyla anlayabileceği cümleler kurmak, her zaman onlarla ilgileneceğinizi ve ilgilenmeye devam edeceğinizi ifade etmek, günlük rutinlerine uymak ve zarar görme endişesini yansıtacağı oyunlara alan açıp, onların kontrol ettiği oyunları oynamak etkili olacaktır. Çocuğun zihninde virüsü somutlaştırmak için öyküler, resimler, çocuklar için yapılmış uygun videolardan da yararlanabilirsiniz. Ancak bu konu hakkında konuşmak istemedikleri ya da hazır hissetmedikleri sürece konuşmaya zorlamamalı, gereksiz kaygılanmalarına sebebiyet vermemelisiniz. Uyku saatleri, ev içi aktiviteleri, yemek yeme saatleri gibi planlamalar yapıp bu rutinlere uymak hem sizlere iyi gelecek hem de çocuklara bir şeylerin yolunda gittiği mesajını verecektir’’ ‘’6-11 yaş aralığında çocuklar ise bu süreçte yine zarar görmeye dair endişeler yaşayacağı gibi, bu endişelerin sonucu olarak dikkat problemleri, agresyon, erken dönem çocukluğa gerileme gibi sorunlar gösterebilirler. Ancak okul öncesi çocuklarına göre dil kapasiteleri ve duyguları ifade yetenekleri daha gelişmiş olacağından, bu yaş grubunda çocuklarınıza sorular sorabilir, neyin endişelendirdiğini, ne yapabileceğinizi konuşabilirsiniz. Duyguları hakkında konuşmak duygularının sizin tarafınızdan normal olarak algılandığını bilmek bile onlara iyi gelecektir. Çocuklarınızla normalden fazla zaman geçirip; eğlenceli aktivitelerle zihinlerini boşaltmasına katkı sağlayabilirsiniz. Bu yaşlarda çocuklar arkadaş ilişkilerine de önem verirler. Bunun dışında kendi yaş grubunda bireylerinde iyi hali, dış çevrede bir şeylerin yolunda gittiği mesajını verecektir. Bunun için arkadaşlarıyla online görüşmeler yapmalarını destekleyebilirsiniz. Yine diğer yaş gruplarında olduğu gibi, resimlerle duygu ifadesine olanak sağlayabilir, duygularını ifade edebilecekleri yazılar yazabilirler. Hatta çocuğunuzla internetten uzmanlar tarafından geliştirilmiş pandemi sürecine dair etkinlikler indirip bunları yapabilirsiniz.’’ Bu öneriler doğrultusunda hareket ettiğinizde, kendi kişisel rutininiz, ev içi hijyen ve davranışlarınızla onlara örnek olacak şekilde davrandığınızda endişelerin hafiflemesi beklenmektedir. Uzman Klinik Psikolog Elif Gökçe TEZEL ‘’ Ancak tüm bu davranışlarınıza rağmen sorunlar çözülmüyorsa, çocuğunuz öncesinden beri strese karşı daha hassas bir birey ise ya da bu süreçten daha yoğun etkilenecek bir grupta ise örneğin sağlık çalışanı ya da covid-19 pozitif yakını olmak gibi, bu durumda online olarak profesyonel yardım almayı düşünebilirsiniz’’ ifadelerini kullandı.