Arkadaşımın dediğine göre Hindistan’da hükümet gübreyi toptan alıyor ve çiftçisine sen yeter ki üret” diyormuş. Gübren benden. Bizde böyle bir destek yok. Geçenlerdeki bir gazete haberinde “Köprü ve otoyolları inşa eden şirketlere kafadan destek veriliyor, ama çiftçiye destek yok” deniyordu. Çiftçiler de çığrışıyordu.
Çiftçinin bugünkü mahrumiyetini ve tarımsal üretim konusunda kendi kendimize yetemeyişimizin kökenini Özal’ın tarım siyasetine bağlayanlar var. Özal ihracata yönelik ürünler ürettirmek istiyordu. Bu doğrudur. O zamana kadar üzüm, incir, fındık ve pamuk satan ülkenin ihracata yönelmesi ve katma değeri yüksek ürünler ihraç etmesi gerekiyordu. Biz ürünü zor üretiyorduk. Çünkü o zamanlarda makineler yeterli değildi. Özal’dan 40 yıl sonra ekonomi gene sıkışmış durumda. Yeterince katma değer üretemiyoruz. Yeterince teknoloji üretemiyoruz. Bu yüzden aldığımız hammaddeyi yeterince dönüştüremiyoruz. Buğday alıyoruz, un ya da makarna olarak ihraç ediyoruz. Halbuki pamuğu ham olarak ihraç ederseniz bir lira, ipliğe dönüştürüp ihraç ederseniz üç lira, kumaş yapıp satarsanız on lira, elbise yaparsanız yirmi liraya satıyorsunuz.
Bizim işler Devrim arabası gibi. Her şeyini yapıp çatıyoruz da yakıt koymayı unutuyoruz.
Finike Ziraat Odası Başkanı ile de konuşma fırsatı buldum. “Portakal fiyatları bu yıl nasıldı?” diye sordum. “Kulak asma!” anlamında başını salladı. Tüccarların bazılarının zarar ettiğini, bazılarının da hiç para kazanmadığını söyledi. Üretici de 1,5-2 liraya sattığı için bu yıl da keseden yemiş. Bir de hesap yaptı arkadaşımız: 2 TL’ye alınan portakalın toplanması, paketlenmesi, nakliyesi, firesi, toptancı payı, perakendeci payı, algısı vergisi… derken portakalın kilosu 10 liraya çıkıverdi. Aslında bu hesapla her ürünün kilo fiyatı on liranın altına düşmez. Bunu yetkili kurumların ağzından duysak bile inanmak zor. Çünkü güzel yurdumuzda mahkeme kararları bile tartışma konusu yapılıyor. Cami kürsülerinde bile yönetime hulus çakılıyor.
Bu durumda üreticiye “Tutulursan öpülürsün” demekten başka bir şey gelmiyor elimizden. Tabii tutulmamak için tarlasını ekmeyen, hiçbir şey üretmeyen çift çubuk sahibi kişilere de hak vermek gerekiyor.
SOMSÖZ: İYİ BAŞLAYAN, İYİ BİTER.
BİTTİ