Yangın mevsimlerinde ormandan geçen karayollarının kenarları mutlaka temizlenmelidir: Çünkü yol kıyısındaki kurumuş otlar egzoz ısısından ya da gafil yurdum insanının sigara izmaritlerinden tutuşabilir. Gerekirse orman içine giden karayolları bir kepçe toprakla kapatılmalı, ipini koparanın arabasıyla ormana girip çıkması önlenmelidir. Orman içi yollardaki ana arterler dışındaki yerler trafiğe kapatılmalı, ana arterlere de foto kapan kurulmalıdır. Yani ormancılar ve güvelikçiler o yoldan saat kaçta hangi araç geçmiş rahatça bulabilmelidir.

Orman yangın helikopterlerinin ormanın yoğun olduğu yerlerde hava akımını hızlandırıp yangını körüklediğini düşünüyorum. Aynı durum uçakla söndürmenin yapıldığı alanlar için de geçerlidir. Suyu yukarıdan attığı takdirde su yere ulaşmadan buharlaşır. Yakından attığı takdirde anafora neden olur. Uçak ve helikopterin ancak yangının henüz yoğunlaşmadığı alanlarda yararlı olacağını sanıyorum.

Yangın söndürmek artık herkesin yapabileceği bir şey olmaktan çıkmış, bir bilgi dalı olmuştur. Hele yangın ekip ve ekipmanlarını koordine etmek tam bir bilim alanıdır. İyi kullanıma da, kötü kullanıma da açık bir bilgi dalı. Nasıl hastanelerde küçük ihmaller insanların yok yere ölümüne, salgının yayılmasına neden oluyorsa yangın da bir kişinin birkaç dakikalık ihmaline bağlı olarak önü alınmaz duruma gelebilir. Ve siz o kişiyi suçlayamazsınız bile. Bu yüzden yangıncılık biraz da gönül işidir. Bu yüzden Orman Genel Müdürlüğü bünyesinde yangın söndürme konusunda profesyonel bir birim kurulmalı, yangıncıların yönetimi onlara devredilmelidir. Bu konu orman işletme şeflerine emanet edilmeyecek kadar hassas bir konudur. Normalde işletme şefleri bu konuda bir ya da birkaç ders almış olabilir. Ama nasıl pedagojik formasyon almış öğretmenler olmasına rağmen okullarda rehber öğretmen bulunduruluyorsa her bölgede de bir ya da birkaç yangın söndürme uzmanından oluşan ekipler bulunmalıdır.

Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) uyarılmalıdır: Madem yangınlar çoğunlukla elektrik tellerinden çıkıyor, TEK uyarılarak bu konuda önlem alması sağlanmalıdır. Özellikle yangına hassas bölgelerde gereken önlemler acilen alınmalıdır. Her elektrik faturasına üç beş lira da orman yangınları için eklense kıyamet kopmaz.

Bazı ormancıların “Orman yangınları doğaldır” diye düşündüğünü sanıyorum. Bu düşünce çarpıktır. Düşününüz tarih öğretmenisiniz, “Çocuklar tarih bilmese de olur” diyorsunuz. İnşaat mühendisisiniz, “Temel sağlam olmasa da olur” diye bazı şeyleri hafife alıyorsunuz. Belediye otobüsünde şoförsünüz, “Otobüs kazası doğaldır” diyorsunuz. Bu durum sizin orada bulunmanızı anlamsız kılar.

Bazılarınızın “Orman yangınları en gelişmiş ülkelerde bile çıkıyor ve ortalığı kasıp kavuruyor” dediğinizi duyar gibiyim. Haklısınız. Bu bir doğal afet. Çıkması için iki kuruşluk bir kibrit çöpü ya da üç kuruşluk bir sigara izmariti yeterli. Ama bizdekilerin çoğu vatandaşlarımızın veya bürokrasimizin adamsendeciliği sayesinde çıkıyor ya da geç söndürülebiliyor.

2021 yılında çıkan yangınlar bize göre tesadüf değildir. O kadar büyük yangınlar oldu, o kadar farklı yerlerde yangınlar çıktı ki iş, kaza sınırlarını zorluyor.

Buraya kadar orman yangınları konusunda bildiklerimizi söyledik. Günah bizden gitti.

SOMSÖZ: YANGIN, HERŞEYİ YAKAR. BİTTİ